GARŚĆ INFORMACJI O WIELKANOCY

Wielkanoc –  jak powstała tradycja?

Święta Wielkanocne to najstarsza uroczystość chrześcijańska upamiętniająca zmartwychwstanie Chrystusa, obchodzona w Polsce już od X wieku. Równocześnie obfitują one w tradycje i zwyczaje ludowe, z których część jest wciąż żywa.

Data obchodzenia Wielkanocy była w starożytności przedmiotem sporu, bowiem z początku świętowano ją w dzień Paschy (wg kalendarza żydowskiego, 14. dnia miesiąca nissan). W IV wieku ustalono, że Wielkanoc przypada w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca, dlatego właśnie jej data jest zmienna (od 21 III do 25 IV).

Wielkanoc w Polsce

Niedziela Palmowa

Obchody Wielkanocy rozpoczyna się już tydzień przed Wielką Niedzielą święceniem wielkanocnej palmy w Niedzielę Palmową, zwaną kiedyś wierzbną lub kwietną. Dawniej robiono palmy samodzielnie – z wierzbowych gałązek, bukszpanu, suszonych ziół, piórek i kwiatów. Takiej poświęconej palmie przypisywano magiczne właściwości, dlatego zanoszono ją do domów, by zapewniała rodzinie szczęście. Oderwane z palemek bazie mieszano z ziarnem przed siewem, by zapewnić urodzaj. Z kolei połykanie bazi miało zabezpieczyć przez bólami gardła i przeziębieniami.

Święcenie pokarmów

Zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę uchował się po dziś. W koszyczku powinny się znaleźć: baranek jako symbol zmartwychwstałego Jezusa, jajka – symbol rodzącego się życia, chleb – symbol ciała Chrystusa, dobrobytu i pomyślności, chrzan – symbol męki Pańskiej, sól  oznaczająca dostatek i gościnność, babka – symbol umiejętności i doskonałości oraz mięso zapewniające zdrowie i płodność.
Ważne jest, by wszelkie prace domowe – sprzątanie i gotowanie potraw wielkanocnych zostały zakończone przed poświęceniem koszyczka.

Pisanki

Każdy region naszego kraju ma swój charakterystyczny sposób ozdabiania jaj. Zwyczaj malowania jajek na Wielkanoc wywodzi się ze starosłowiańskich wierzeń, gdzie jajko miało bardzo ważne znaczenie. Wszystkie kolorowe jajka zwiemy teraz pisankami, ale są wśród nich m.in: kraszanki czyli jajka gotowane w barwnym wywarze z naturalnych składników, takich jak łupiny cebuli, kora dębu, łupiny włoskiego orzecha, sok z buraka; nalepianki – jaja zdobione kolorowymi wycinankami z papieru oraz oklejanki – wydmuszki oklejone rdzeniem sitowia i kolorową włóczką, co tworzy piękne ornamenty.
Dawniej to jajka na Wielkanoc zdobiły wyłącznie kobiety, a mężczyznom nie wolno było nawet wchodzić do pokoju, gdzie je malowano! Kiedyś barwiono je tylko na kolor czerwony, bo według legendy Maria Magdalena po zmartwychwstaniu Chrystusa  spostrzegła, że wszystkie zakupione przez nią jajka zabarwiły się na czerwono.